Yeni nazirlik yaradıldı, qaldı idarəçilərin, alimlərin çalışması

Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Respublikasında elm və təhsil sahəsində idarəetmənin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı fərman imzalayıb. Fərmanla Təhsil Nazirliyi Azərbaycan Respublikasının Elm və Təhsil Nazirliyi adlandırılıb. Sənədə əsasən, elm sahəsində dövlət siyasətinin və tənzimlənmənin həyata keçirilməsi, elmi müəssisə və təşkilatların elmi fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi və istiqamətləndirilməsi ilə bağlı səlahiyyətlər bu Nazirliyə həvalə edilib.

Tarixə ekskurs edək: Hələ XIX əsrdə böyük alim və təhsil islahatçısı Vilhelm fon Humbolt tədqiqat və tədris fəaliyyətinin vəhdəti prinsipini formalaşdırdı. Alman universitetləri indiyə qədər bu prinsipə riayət edirlər. Bu ölkənin klassik universitetlərinin başlıca vəzifəsi təkcə tələbələrə təhsil vermək deyil, həmçinin yeni elmi ideyaların generasiyası, müstəqil fundamental və tətbiqi tədqiqatların aparılması, yeni nəsil tədqiqatçıların hazırlanmasıdır. Alman ixtiralarının böyük əksəriyyətinin kökündə Humboltun ideyası əsasında formalaşmış təhsil və tədqiqatın vəhdəti durur. Üstəlik, bu ideya bütün dünyaya yayıldı və məşhur universitetlər bu prinsiplə işləməyə başladı. İndi də uğurla fəaliyyət göstərən bütün universitetlər bu ideya ilə çalışır.

Böyük İspan filosofi Xose Orteqa-i-Qasset “Universitetin missiyası” kitabında yazır: “Universitet mədəniyyəti nəql etməli, peşələri öyrətməli, elmi tədqiqatlar aparmalı və yeni tədqiqatçılar hazırlamamlıdır.” Göründüyü kimi Elm və təhsilin vəhdəti mütəfəkkirlərin diqqətindən yayınmamışdır. Və ideya ölkələrə böyük faydalar gətirmişdir.

Dünyanın elm və təhsil mənzərəsi

Almaniyada Təhsil və elm siyasətini həyata keçirən qurumun adı belədir: Təhsil və elmi tədqiqatların Federal nazirliyi.

Rusiyada: Elm və ali təhsil nazirliyi;

Qazaxıstanda: Təhsil və elm nazirliyi;

Ukraynada: Təhsil və elm nazirliyi;

Moldovada: Təhsil, mədəniyyət və tədqiqatlar nazirliyi;

Gürcüstanda: Təhsil və elm nazirliyi;

Latviyada; Təhsil və elm nazirliyi;

Göründüyü kimi Elm və Təhsil nazirliyinin yaradılması zamanın tələbidir.

Orta təhsil və elm: Ölkədə artıq olimpiada hərəkatı yaranıb. Fənn olimpiada mərkəzləri yaradılıb. Olimpiada elm yarışmasıdır. Uğurlar əlbəttə ki, uşaqlarda elmi bacarıqların formalaşması və inkişafından keçir. Yalnız tədqiqatçı müəllimlər məktəbliləri Olimiadalara səmərəli hazırlaya bilərlər. Olimpiada hazırlığı aparacaq müəllimlər üçün gerçək və faydalı elmi seminarlar təşkil edilməli, Universitetlər məktəblilər üçün öz olimpiadalarını gerçəkləşdirməlidirlər.

Fənn Olimpiada qaliblərindən birinin bu maraqlı fikri heç yadımdan çıxmır: “İstəyirəm ki, bütün müəllimlərimiz azı magistratura pilləsini bitirmiş olsunlar.” Demək Olimpiada qalibi müəllimlərinin elmi hazırlığını önə çəkir.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2016-cı il 6 dekabr tarixli fərmanı ilə təsdiq olunmuş “Azərbaycan Respublikasının milli iqtisadiyyat perspektivi üzrə Strateji Yol Xəritəsi”ndə Ali təhsil müəssisələrinin “təhsil-tədqiqat-innovasiya” formatında inkişafı nəzərdə tutulur. Həmin sənəddə göstərilir: Ali təhsil insan kapitalının formalaşmasında və inkişafında mühüm mərhələdir. Onun insan kapitalının formalaşmasına və inkişafına təsiri özünü iki şəkildə büruzə verir: 1) insan kapitalının formalaşmasında birbaşa iştirak edən ixtisaslı mütəxəssislərin hazırlaması; 2) yeni biliklərin yaranmasında, tətbiqində və ötürülməsində bilavasitə iştirak.

Elm və Təhsil nazirliyinin yaradılmasından öncə Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə təsdiq edilən “2022─2026-cı illərdə sosial-iqtisadi inkişaf Strategiyası”nın Tədbirlər Planı”nda ölkədə tədqiqat potensialı yüksək olan iki universitetin bazasında 2 tədqiqat universiteti yaradılması əksini tapıb.

2023-2025-ci illərdə ali məktəblərin yeni elmi tədqiqat ənənəsinin artması, dövrün sonuna qabaqcıl elmi-tədqiqat nəşrlərində aktiv iştirak edən 2 elmi-tədqiqat universitetinin fəaliyyət göstərməsi təmin ediləcək.

Ölkədə elm və təhsilin vəhdəti və tədqiqat universitetlərinin yaradılması barədə cənab Prezidentin qərarları təqdirəlayiqdir və birgə inkişafa yeni üfüqlər açır. Təcrübə göstərir ki, İnsan kapitalının formalaşmasında təhsilin gücü yetərli deyil. Elm mütləq tamamlayıcı funksiyanı yerinə yetirməlidir.

Elm və Təhsil nazirliyinin yaradılması alimlərin pedaqoji fəaliyyətlə yanaşı effektiv tədqiqatlarla da məşğul olmalarına şərait yaradacaq. Dərs demək və tədqiqat aparmaq bir-birilərini tamamlayacaq.

Elm və Təhsil nazirliyi ölkəmizdə yüksəkixtisaslı elmi və elmi- pedaqoji kadrların hazırlanması və attestasiyasının səmərəliliyini artıracaq.

Yaradılacaq Tədqiqat universitetləri ölkəmizdə peşəkarların, alimlərin, tədqiqatçıların hazırlanmasında, həmçinin milli innovasiya sisteminin dəstəklənməsində, yeni biliklərin istehsalında mühüm rol oynayacaq.

Elm və Təhsil nazirliyi Təhsil və elmin vəhdətini gücləndirməklə Tədqiqat universitetlərinin sayının artırılmasına çalışmalıdır. İndi ölkələrin elmi potensialı Tədqiqat universitetlərinin tutumu ilə ölçülür.

Yeni nazirlik, elm və təhsilimizə yeni ab-hava gətirəcək. Qalır idarəçilərin, pedaqoqların, alimlərin və təhsil mütəxəssislərinin birgə çalışmaları.

Və bir də Texnofest imtahanına hazırlaşmaq...

Biz birlikdə güclüyük!

Etibar Əliyev

Millət vəkili

P.S. Qeyd edək ki, Etibar Əliyev uzun illərdir Azərbaycanda elm və təhsilin birləşdirilməsi və analoji nazirliyin yaradılması təşəbbüsü ilə çıxış edirdi.