ELÇİBƏYİN XUDAFƏRİN SƏFƏRİ

1991-ci ilin oktyabr ayının 10-u idi. AXC-nin Cəbrayıl rayon şöbəsinə AXC-nin mərkəzi qərargahindan telefonoqramma daxil oldu. Bildirilirdi ki , ElÇİBƏY bir neçə günlüyə Cəbrayıla gəlir , təhlükəsizliyini təmin edin.
Çox təhlükəli səfər idi. Belə ki , fövqəladə vəziyyət və komendat saatı davam edirdi.Hər bir hərəkətimiz komendant , polkovnik Yelovskinin nəzarətində idi. Həm də ELÇİBƏYİN qonaq qalacağı Doşulu kəndı ( arada bir sildırım var idi. Arxası isə Hadrut rayonu idi) ermənilərlə həmsərhəd idi.
Təcili BƏYİN mühavizəsini təşkil etmək üçün ən inandığımız , döyüş tərcubəsi olan 6 nəfərdən ibarət cəbhəçi ayırdıq və bildirdik ki , ElÇİBƏYİN səfəri haqda məlumat çox gizli saxlanılmalıdır.
Oktyabrın 11 - də səhər - səhər Doşulu kəndindən xəbər gəldi ki , ELÇİBƏY İsa Qənbərlə artıq kənddədir və AXC Cəbrayıl şöbəsinin rəhbərliyi ilə görüşmək istəyir. Yeri gəlmişkən bildirim ki , BƏY , İsa Qənbər sürücüsü Xəlil və mühavizəçisi İlqar Salmanoğlu ( indi Ukraynada yaşayır) ilə gəlmişdi . İlqar mənimlə əmioğlu sayılırdı. Doşulu kəndi bizim dədə - baba yurdumuz idi və gözəl təbiəti , buz kimi bulağı ilə məşhur idi.
Günortaya yaxın AXC Cəbrayıl şöbəsinin sədri kimi mən , XC - nin məclisinin sədri Eldar Əliyev və 6 nəfər mühavizəçi ilə birlikdə gizli Doşuluya getdik. Qonaqlar İlqarın xalası oğlu Əligildə ( Cəbrayıllılar onu Məmməd bəy kəhrizinin yanındakı povliyonunun sahibi kimi tanıyırdı. Rəhmətə gedib. Ruhu şad olsun) yerləşmişdilər. Çox səmimi görüşdük. Rayonda və sərhəd kəndlərimizdəki vəziyyətlə maraqlandı. Ətraflı məlumat verdik. Birdən gözü evin ətrafındakı silahlı cəbhəçilərə sataşdı :
--- Bunlar nə üçündür?- deyə soruşdu
Real vəziyyəti izah etdik. Bir az fikrə getdi və dedi:
--- Bilirsiniz Cəbrayıla nə üçün gəlmişəm? Həm vəziyyətlə tanış olmaq , həm də bir bir səfəri reallaşdırmaq üçün. Cəbrayıl Azərbaycana Mehdi Mehdizadə , Əşrəf Hüseynov , Sabir Əhmədov , Tofiq Hacıyev , Kamil Vəliyev , Vaqif Cəbrayılzadə, Rafiq Quliyev kimi şəxsiyyətlər verib . Onların hamısını əla tanıyırdim. Bəziləri ilə bu gün də dostluğumuz davam edir. Doşulu kəndi də çox xoşuma gəldi , bizim Kələkiyə çox oxşayır. İndi isə gələk mətləbə. Mən Xudafərinə getmək və körpüləri ziyarət etmək istəyirəm. Hər dəfə Naxçıvana gedəndə qatardan həmin körpülərə baxanda ürəyim parça - parça olurdu. Həyatdır bilmək olmaz. Odur ki , xahiş edirəm bu səfəri təşkil edin.
Bu səfərin təhlükəli olduğunu , sərhədi rusların qoruduğunu , gələn adamın ElÇİBƏY olduğunu bildikləri halda həbs olunmaq ehtimalını , rayonda fövqəladə vəziyyətin davam etdiyini nəzərə çatdırsaq da , inadından dönmədi. Həm də sərhəd zonasına daxıl olmaq üçün KQB - nin rayon şöbəsindən , həm də Hadrut sərhəd dəstəsindən icazə alınmalı idi. Bu da vəziyyəti bir az çıxılmaz edirdi. Birdən Əbülfəz bəy dedi:
---- Görürəm çox narahatsınız. Amma nahaq yerə. Bildiyim qədər KQB - nin rayon şöbəsinin sədri Aydın Şəmiyevdir ( Füzulidən idi. Ruhu şad olsun! Millətini sevən adam idi. Bizə də kömək edirdi). Tələbə yoldaşı olmuşuq. Məni yaxşı tanıyır. Məndən salam deyin. O məsələni həll edəcək.
Axşam tərəfi Aydın müəllimə zəng edib Əlinin yeməkxanasında görüşmək istədiyimi biıdirdim. Rayon mərkəzindən kənarda olduğu üçün bura daha münasib idi. Görüşdük və Əbulfəz bəyin salamını və arzusunu çatdırdım. Heyrətlə üzümə baxıb:
--- Sən nə danışdığını bilirsən? BƏY nə vaxt gələcək? Özün rayondakı vəziyyəti bilmirsən? Bir tərəfdən ruslar , bir tərəfdən ermənilər. ALLAH eləməmiş bir hadisə olsa , rusların onun ELÇİBƏY olduğunu bilsələr?
----- Aydın müəllim , yaxşı işləmirsiniz . ELÇİBƏY artıq Cəbayıldadır- deyə onunla zarafat etmək istədim.
---- Doğurdan?
Zarafat etmədiyimi bildirdim. Bir stəkan çay içib fikrə getdi və dedi:
--- Vaqif , bir yol var. Bilirsən ki , o körpülər olan ərazidə İranla birlikdə su - elektrik stansiyası tikilməlidir. O körpülərin su altında qalma söhbəti var. Bəlkə , BƏYLƏ İsanı tarixçi alımlər kimi təqdim edim ruslar?
Doğurdan da , əla fikir idi. Razılaşdıq ki , sərhəd dəstəsinin komandanlığı ilə danışıb məsələni Aydın müəllim həll etsin. Sərhəd dəstəsinin komandiri üçün biz də bir yemək - içmək təşkil edək
Ertəsi gün qonaqlar , mən , Eldar həkim , 6 mühavizəçi və Aydın müəllim Xudafərinə yola düşdük. Sərhəddə bizi Qumlaq sərhəd dəstəsinin komandiri qarşıladı. Aydın müəllim icazə məktubunu təqdim etdi. Onlar bizdən bir az aralı söhbət edirdilər. Az keçmədi əli ilə işarə etdi ki , maşındakı karobkaları komandirin köməkçisinə verək. Hiss edirdim ki , Aydın müəllim əsəbləşib. Komandirdən aralanıb yanımıza gəlib dedi:
--- Bu köpəkoğlu ipə - sapa yatmır. Deyir ki , körpüyə ancaq alimlərdən biri çıxa bilər. Ona belə əmr ediblər.
Mübahisə etmək yersiz idi . Razılaşdıq ki , Əbülfəz bəy getsin. BƏY iri addımlarla körpüyə tərəf addımladı. Biz də bir az aralı təpədə onu izləyirdik. Körpüyə çıxıb xeyli irəliləyib dəmir darvazaya yaxınlaşmışdı ki , komandir Aydın müəllimə dedi ki , deyin geri qayıtsın. Bu zaman İran sərhədçiləri də göründü. Bəy bir durub o tayı ziyarət etdi. Sonra geri qayıdıb körpüdən enib çayın qırağındakı böyük bir daşın üstündə oturub corablarını çıxarıb ayaqlarını suya salladı və astadan zümzümə etməyə başladı. Bir az keçmişdi ki , hönkürtü ilə ağlamağa başladı. Göz yaşları Arazın suyuna qarışdı Hamımızın gözləri yaşarmışdı. Rus komandir isə təəccüblə bizə baxırdı. Aydın müəllim Bəyə tərəf getmək istəyəndə İsa bəy mane olmamağı xahiş etdi. Az keçmədi geri dönüb heç kəsin üzünə baxmadan maşına əyləşdi. Bir saatlıq yolu və ertəsi gün heç kəslə danışmadı. Tək - tənha gəzdı. Bakıya yola düşərkən hamımıza bu səfər üçün təşəkkür etdi. Sonralar da görüşlərimizdə bu səfəri həmişə mənə xatırladırdı.
Dəyərli dostlar , bax ELÇİBƏYİN Xudafərin səfərindən sonra bir daha onun dərdinin necə böyük olduğunu anladım. Anlamayana yazıqlar olsun!!! Bu dərd bütöv AZƏRBAYCAN dərdi idi. İnşallah biz görməsək də , balalarımız o günü görəcək. Ona qədər isə ALLAHIN və xalqımızın birliyi sayəsində QARABAĞI azad etmək lazımdır.
Qarabağ Qazisi, Xalq Hərəkatının fəalı Vaqif Əlisoy